Δρόμοι

Ο Λένιν είχε μόλις εκδώσει το βιβλίο του «Τι να κάνουμε;», όταν ένας συναγωνιστής τού έθεσε αυτό το ερώτημα: «Σύντροφε Λένιν, δεν σε ρωτάμε τι να κάνουμε, αλλά πώς να ζήσουμε και να πεθάνουμε». Αυτά τα δύο ερωτήματα, το ένα του Λένιν και το άλλο του συντρόφου του, δείχνουν την απόσταση που συχνά υπάρχει ανάμεσα σε εκείνους που θέλουν να καθοδηγήσουν τον κόσμο και τους άλλους που θέλουν απλώς να συνεχίσουν τη ζωή τους.

Οι περισσότεροι από εμάς βρίσκουμε ένα σωρό πράγματα για να γκρινιάξουμε για τον κόσμο στον οποίο ζούμε (κάτι που το κάνουμε με ιδιαίτερη ευχαρίστηση εμείς οι δημοσιογράφοι, όπως ομολογεί με ειλικρίνεια ένας από εμάς, ο Τσαρλς Μουρ, στη βρετανική εφημερίδα «Τέλεγκραφ»). Αν ρίξουμε μια ματιά στις τελευταίες δεκαετίες, θα διαπιστώσουμε πως εμείς στον ανεπτυγμένο κόσμο παίρναμε ορισμένα πράγματα για δεδομένα. Ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι είχαν τη δυνατότητα να κάνουν ταξίδια. Ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι μπορούσαν να αγοράσουν αυτοκίνητο. Ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι μπορούσαν να πάνε διακοπές στο εξωτερικό. Κι όσο εύκολα μπορούσε να ταξιδέψει το χρήμα, άλλο τόσο μπορούσαν και τα αγαθά. Τα ράφια των σούπερ μάρκετ έμοιαζαν με ένα καθημερινό θαύμα παγκόσμιας συνεργασίας. Η ζωή των περισσότερων ανθρώπων περνούσε χωρίς πολέμους, χωρίς εξεγέρσεις, χωρίς πανδημίες, λιμούς ή οικονομικές κρίσεις. Εδώ και ένα δυο χρόνια, γράφει ο Τσαρλς Μουρ, τα πράγματα δείχνουν εντελώς διαφορετικά. Μας έχει κυριεύσει ξαφνικά μια διάχυτη εντύπωση πως όλον αυτό τον καιρό ζούσαμε με δανεισμένο χρόνο και χρήμα και πως ίσως έχουμε αρχίσει πια να τα χάνουμε όλα αυτά. Οριστικά. Δεν μας αρέσει καθόλου. Ναι, δεν μας αρέσει που οι άνθρωποι που υποσιτίζονται σε όλον τον κόσμο θα ξεπεράσουν, για πρώτη φορά στην ιστορία, το ένα δισεκατομμύριο. Αλλά κυρίως δεν μας αρέσει που, για πρώτη φορά στην ιστορία, είναι τόσοι πολλοί αυτοί που δεν μπορούν να εξασφαλίσουν το καθημερινό τους ψωμί στις δικές μας, τις ανεπτυγμένες χώρες: 15 εκατομμύρια άνθρωποι.

Τίποτα δεν είναι πια δεδομένο, μετά την οικονομική κρίση που έριξε εκατομμύρια ανθρώπους στην ανεργία και ξετίναξε το κομπόδεμα πολλών χρόνων. Τίποτα και για κανέναν. Κατακλυζόμαστε από αντιφατικές ειδήσεις. Την ίδια ώρα που το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο μιλάει για ανάκαμψη ακόμη και εντός του έτους, ο παγκόσμιος Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας δημοσιεύει απογοητευτικά στοιχεία για την πείνα. Μπροστά στη γενικευμένη οικονομική κρίση, ειδικοί, επιχειρηματίες, παράγοντες της αγοράς, πολιτικοί, διαπληκτίζονται για τα μέτρα που πρέπει (ή δεν πρέπει) να λάβουν για να σώσουν το σύστημα αλλά όχι απαραιτήτως και τη ζωή των ανθρώπων.

Σε κάτι τέτοιες κρίσιμες στιγμές φαίνεται καθαρά η απόσταση που συχνά υπάρχει ανάμεσα σε εκείνους που θέλουν να καθοδηγήσουν τον κόσμο και τους άλλους που απλώς θέλουν να συνεχίσουν τη ζωή τους. Μια απόσταση που φάνηκε ακόμη πιο καθαρά στις πρόσφατες ευρωεκλογές.