Μερίδιο ευθύνης έχουν το κράτος, οι διδάσκοντες, οι φοιτητές και οι κομματικοί μηχανισμοί.Αυθαιρεσία, κατάχρηση θεσμών όπως το πανεπιστημιακό άσυλο, γραφειοκρατία, υποχρηματοδότηση, έλλειψη λογοδοσίας. Τα πανεπιστήμια και ΤΕΙ βυθίζονται στο τέλμα της ανυποληψίας με μερίδιο ευθύνης να αναλογεί σε όλους: το κράτος, τους διδάσκοντες, τους φοιτητές, τους κομματικούς μηχανισμούς. Αυτά διαπιστώνει η έκθεση της Αρχής Διασφάλισης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ΑΔΙΠ) για το 2008, η οποία κατετέθη χθες στη Βουλή. «Οι ευθύνες του κράτους για τη σημερινή κατάσταση στα ΑΕΙ είναι σημαντικές. Ομως, δεν πρέπει να αναμένουμε τις λύσεις ως διά μαγείας από τον κρατικό μηχανισμό. Τα ιδρύματα πρέπει να αναλάβουν δράση, να προτείνουν λύσεις για την αλλαγή της κατάστασης», ανέφερε χθες στην «Κ» ο πρόεδρος της ΑΔΙΠ κ. Σπ. Αμούργης.
Κατά του υπουργείου
Από την άλλη, η έκθεση βάλλει κατά του υπ. Παιδείας, κάνοντας λόγο για αδιαφορία προς το έργο της αξιολόγησης, για δημοσιονομικές και γραφειοκρατικές αγκυλώσεις. Μάλιστα, η ΑΔΙΠ κατηγορεί την Πολιτεία για την απώλεια ευρωπαϊκών κονδυλίων άνω των 2 εκατ. ευρώ «εξαιτίας της επίμονης άρνησης της Πολιτείας να συστήσει Ειδικό Λογαριασμό για τη διαχείριση των πόρων της ΑΔΕΠ από το ΕΠΕΑΚ ΙΙ, η οποία κατέστησε αδύνατη την απορρόφηση σημαντικών κονδυλίων, ιδίως για έγκαιρη στελέχωση με προσωπικό και την πρόσκληση εξωτερικών εμπειρογνωμόνων», όπως αναφέρεται στην έκθεση. Ενδεικτικές της κατάστασης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι οι ακόλουθες παρατηρήσεις της έκθεσης:
- Τα ΑΕΙ δεν έχουν κουλτούρα αξιολόγησης. Μόλις 1% των τμημάτων πανεπιστημίων και ΤΕΙ έχει προχωρήσει σε αξιολόγηση από εξωτερικούς κριτές. Πέντε από 499 τμήματα έχουν ολοκληρώσει την εξωτερική αξιολόγηση, ενώ αυτή εκκρεμεί σε 67 (σε 100 με 120 είχαν προγραμματιστεί για το 2008-2009). Σε 167 τμήματα ξεκίνησε η εσωτερική αξιολόγηση και σε 260 δεν έγινε καμία ενέργεια.
- Η αυθαιρεσία καλά κρατεί. Οι επιτροπές εξωτερικής αξιολόγησης διαπίστωσαν φαινόμενα αυθαιρεσίας και κατάχρησης του πανεπιστημιακού ασύλου. Περιπτώσεις βίας και απειλών δημιούργησαν ερωτήματα στους εμπειρογνώμονες για τη δυνατότητα να λειτουργήσουν διδάσκοντες και φοιτητές απερίσπαστα στον χώρο τους. «Διαπιστώνεται σε ορισμένες περιπτώσεις κλίμα αντίστασης στις διαδικασίες διασφάλισης της ποιότητας, αλλά και σε γενικότερες αλλαγές, που πιθανόν να πηγάζει από την έλλειψη εμπιστοσύνης στους κρατικούς θεσμούς. Το κλίμα αυτό εκδηλώνεται μέσω αντιακαδημαϊκών και αντιδημοκρατικών συμπεριφορών που εμποδίζουν την απρόσκοπτη ανάπτυξη των ΑΕΙ», λέει η έκθεση.
- Η επί της ουσίας επιβολή από το υπουργείο Παιδείας αριθμού εισακτέων πολύ μεγαλύτερου από τις δυνατότητες του ΑΕΙ και η αδυναμία των φοιτητών να επιλέξουν συγκεκριμένο τμήμα επηρεάζουν αρνητικά την ανάπτυξή των ΑΕΙ. Συνιστάται η συμμετοχή των Τμημάτων στον καθορισμό του αριθμού των εισακτέων.
- Προτείνεται η αλλαγή του συστήματος εισαγωγικών εξετάσεων, ώστε να ενθαρρύνονται οι νέοι να λαμβάνουν αποφάσεις για τις μελλοντικές τους σπουδές (και όχι να οδηγούνται σε Σχολές με βάση μόνο την επίδοσή τους).
- Η αυξημένη γραφειοκρατία που επιβάλλεται εν μέρει από το ΥΠΕΠΘ και εν μέρει από την αδράνεια και ακαμψία των ΑΕΙ παρεμποδίζει τη λειτουργία και περιορίζει την ευελιξία τους. Προτείνεται η αναθεώρηση του πλαισίου λειτουργίας των ΑΕΙ.
- Οι «αιώνιοι» φοιτητές αποτελούν πρόβλημα. Θεωρείται αδικαιολόγητη η παράταση των σπουδών πέραν των 6 ετών, χωρίς επαρκή αιτιολόγηση.
