«Κλείνουν» οριστικά τα νομικά «παραθυράκια» που επέτρεπαν την αυξημένη και άναρχη δόμηση σε όλη τη χώρα, όταν οι ιδιοκτήτες ακινήτων εμφάνιζαν κοινόχρηστους χώρους και δρόμους που είχαν δημιουργηθεί με ιδιωτική βούληση.Το Συμβούλιο της Επικρατείας, ανατρέποντας τη μέχρι σήμερα νομολογία, βάζει οριστικά «φρένο» σε μια διαδικασία στρέβλωσης της πολεοδομικής νομοθεσίας, που έδινε την ευκαιρία στους ιδιοκτήτες ακινήτων να υποστηρίζουν ότι το οικόπεδό τους έχει «πρόσωπο» σε κοινόχρηστο χώρο (πλατεία, δρόμο, δίοδο), φτιαγμένο έπειτα από συνεννόηση μεταξύ ιδιωτών, με συνέπεια να αποκτούν ξαφνικά δικαίωμα δόμησης ή να μπορούν να χτίσουν πολύ μεγαλύτερα κτίρια από εκείνα που φυσιολογικά θα είχαν τη δυνατότητα να ανεγείρουν.
Ετσι ανοίγει ο δρόμος για ακύρωση χιλιάδων οικοδομικών αδειών και περιορισμένης δόμησης.
Ηδη από το 1923 η νομοθεσία περί σχεδίων πόλεων θέλησε να βάλει τέλος στη δημιουργία κοινόχρηστων χώρων με ιδιωτική πρωτοβουλία, κρίνοντας ότι οι κοινόχρηστοι χώροι καθορίζονται αποκλειστικά από την πολιτεία με την ένταξη μιας περιοχής στο σχέδιο.
Μάλιστα, το Νομοθετικό Διάταγμα του 1923 όρισε ότι είναι αυτόματα άκυρα όλα τα συμβόλαια αγοραπωλησίας ακινήτων που θα γίνονταν έκτοτε μεταξύ ιδιωτών, με στόχο να δημιουργηθούν κοινόχρηστοι χώροι. Επέτρεψε μόνο να μπορούν να θεωρηθούν κοινόχρηστοι χώροι και δρόμοι όσοι αποδεδειγμένα είχαν δημιουργηθεί μέχρι το 1923, αλλιώς τα ζητήματα αυτά θα ρυθμίζονταν από τα σχέδια πόλης.
Η «έκρηξη» της δόμησης και μάλιστα χωρίς κανόνες οδήγησε σε μια παράλογη εφαρμογή της νομοθεσίας με την ανοχή ή και τη «συμπαιγνία» της ίδιας της πολιτείας. Χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων εμφανίστηκαν, σε συνεργασία με την πολιτεία, να έχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι υπήρχαν κοινόχρηστοι χώροι και δρόμοι σχηματισμένοι πριν από το 1923 με ιδιωτική πρωτοβουλία. Ετσι το ακίνητό τους αποκτούσε «πρόσωπο» στον κοινόχρηστο χώρο, αποκτώντας τη δυνατότητα δόμησης ή ανέγερσης μεγαλύτερων χώρων.
Διαπιστώνοντας την παράλογη αυτή διαδικασία, το Ε τμήμα ΣτΕ υπό τον αντιπρόεδρο Κ. Μενουδάκο, με απόφαση που θα έχει τεράστιες πρακτικές συνέπειες, «μπλόκαρε» τη σχετική πρακτική.
Το ανώτατο δικαστήριο δέχτηκε ότι θα μπορεί κάποιος να επικαλεστεί κοινόχρηστο χώρο που προέκυψε από ιδιωτική βούληση, εφόσον οι περιοχές αυτές είχαν ενταχθεί σε σχέδιο πόλεως υπό το καθεστώς του ΝΔ του 1923, δηλαδή πριν από τις 16-1-1924.
Ετσι στις περιοχές που εντάχθηκαν πολύ αργότερα στο σχέδιο είναι αδύνατο να αναγνωριστούν κοινόχρηστοι χώροι δημιουργημένοι με την ιδιωτική πρωτοβουλία προ του 1923.
«Μπαράζ» προσφυγών
Το ΣτΕ ακύρωσε την αναγνώριση κοινόχρηστων χώρων - δρόμων στην περιοχή του Θησείου, ανοίγοντας τον δρόμο για ακύρωση οικοδομικής άδειας ανέγερσης διώροφης οικοδομής με πιλοτή.
Η απόφαση αποτελεί «πιλότο» για ακύρωση χιλιάδων άλλων οικοδομικών αδειών, καθώς εκκρεμούν πολλές σχετικές δίκες σε όλη τη χώρα, ενώ είναι βέβαιο ότι θα ακολουθήσει «μπαράζ» σχετικών προσφυγών από άλλους ιδιοκτήτες της ίδιας περιοχής, που επιθυμούν λιγότερη δόμηση δίπλα τους.
ΑΠΟΦΑΣΗ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ΣΕ ΕΥΑΙΣΘΗΤΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ
Ενα δεύτερο «μπλόκο» που θα οδηγήσει επίσης σε ακυρώσεις πολλών οικοδομικών αδειών βάζει η θέση του ΣτΕ ότι δεν μπορεί να αποφασίζει ο νομάρχης για τους κοινόχρηστους χώρους και δρόμους σε περιοχές ευαίσθητες πολιτιστικού (π.χ. παραδοσιακοί οικισμοί) ή φυσικού περιβάλλοντος κ.λπ. Σύμφωνα με το ΣτΕ, η αναγνώριση τέτοιων χώρων μπορεί να γίνεται μόνο με Προεδρικό Διάταγμα, του οποίου τη νομιμότητα ελέγχει προηγουμένως το δικαστήριο. Και τούτο διότι -κατά το Σύνταγμα- πρέπει να εξασφαλίζεται ο ορθολογικός χωροταξικός σχεδιασμός και τέτοιες ενέργειες μπορούν να αυξήσουν τη δόμηση.
